Komende verkiezingen: laat de rede winnen van de onvrede

Door Armanda Govers en Jeroen van Dijken

De komende Provinciale Statenverkiezingen zijn belangrijk voor de toekomst van ons land. Waar bij elke verkiezing altijd wel iemand pleit voor het afschaffen van de Provinciale Staten, is deze bestuurslaag nu aangewezen als dé uitvoerder van het stikstofbeleid. Tel hier het aanwijzen van bouwlocaties, het zorgen voor een goede bereikbaarheid, de energietransitie en adaptatie aan klimaatverandering bij op en je hebt een flinke verantwoordelijkheid als Statenlid.

De afwegingen die gemaakt moeten worden verlangen dat Statenleden een visie hebben voor de lange termijn. Een perspectief waar ons land op kan bouwen. Een belangrijke pijler in de discussie rond stikstof, is het perspectief voor de boer. Wat in de discussie van de afgelopen weken echter weinig aandacht heeft gekregen, is dat zonder effectief en evenwichtig stikstofbeleid Nederland stil dreigt te vallen.

Om goede en betaalbare woningen te kunnen bouwen is effectief stikstofbeleid een basisvereiste. Niet alleen om te kunnen bouwen, maar ook vanuit het adagium van ‘eerst bewegen en dan bouwen’. Eerst moeten woningen immers goed ontsloten zijn, alvorens je kan gaan bouwen. Energietransitie en klimaatverandering zijn grote opgaven voor de toekomst waar we liever vandaag dan morgen mee aan de slag moeten. Windmolens en zonnepanelen zijn een snelle en goedkope manier om te voldoen aan de klimaatdoelen van 2030. Maar de Provinciale Staten kunnen daarnaast helpen bij de uitrol van kleinschalige, nieuwe generatie kernenergie, geothermie en andere innovatieve energievormen. De energietransitie is te combineren met landbouw en waterbeheer. Zo kunnen zonnepanelen een dak boven boomgaarden vormen als bescherming tegen de hete zon of juist hevige neerslag. Ook kunnen zonnepanelen kanalen en sloten afschermen zodat er minder zoet water verdampt. Adaptatie aan het opwarmende klimaat verdient tot slot de aandacht, zodat Nederlanders met een behaaglijk en veilig gevoel kunnen blijven wonen in ons waterrijke en veelal laaggelegen land. Door rivieren en sloten te verbreden, kunnen we zout water beter opvangen en zoet water beter vasthouden. De landbouwsector kan inzetten op zilte teelten.

Om dit alles te bereiken moeten we een oplossing vinden voor de stikstofproblematiek. Wat het vraagt is een goede belangenafweging en wij liberalen zijn als geen ander in staat om de juiste afweging te maken.

Het stikstofbeleid dat zo nodig is om Nederland in beweging te houden en klaar te maken voor de komende decennia, geeft de boeren nieuwe kansen. Het betekent dus niet dat de agrarische sector geen toekomst meer zou hebben in Nederland. Ten onrechte gaat nu veel aandacht uit naar behoud en specifiek behoud van de grootte van de veestapel. Ga maar na: sinds 1950 is het aantal stuks vee grofweg vertienvoudigd, terwijl het aantal boeren grofweg elke twintig jaar halveerde: van 410.000 in 1950 naar 53.000 in 2019. De enorme uitbreiding van de veestapel (bron van overmatig stikstof) heeft de boerenstand dus niet perse veel goeds gebracht. Het stikstofbeleid betekent dat we vanaf nu bewuster zullen onderzoeken wat goed is voor de boeren, natuur, economie en onze samenleving.

Kortom, er is een goed en bereikbaar toekomstperspectief. Bij sommige provincies heerst echter twijfel en ongemak. De vraag is hoe ze de grote opgaven van de toekomst aan elkaar verknopen. Temeer daar het stikstofbeleid tot onvrede leidt. Statenleden en Gedeputeerden staan dichtbij hun achterban en daarmee ook ter directe verantwoording. Dat maakt juíst dat het Rijk vindt dat de provincies geschikt zijn om beleid uit te voeren dat ingrijpend is voor de ruimtelijke ordening. Maar het vergt wel inhoudelijk sterke mensen die slim genoeg zijn om toekomstbestendig beleid vorm te geven en moedig genoeg om het uit te voeren. Wij geloven dat de rede het wint van de onvrede. Maar dat gebeurt alleen als redelijke mensen, degenen die emotie en ratio goed met elkaar weten te verbinden, van zich laten horen.

Daarom willen wij VVD’ers die zich herkennen in het redelijke midden en ook degenen die progressieve ideeën hebben, aanmoedigen om zich kandidaat te stellen voor de komende verkiezingen. Vóór 1 september dragen lokale netwerken hun kandidaten aan voor de Provinciale Staten en Waterschappen. Vraag sowieso een gesprek aan met je lokale netwerk en met het regiobestuur van je provincie als je jouw steentje wilt bijdragen aan toekomstbestendig beleid. De VVD is immers een partij van debat, een partij van vertrouwen en een partij gericht op een sterke toekomst. Een goede discussie begint met luisteren naar elkaar.

Tegelijk doen we een hartstochtelijke oproep aan de huidige Statenfracties: sta voor de liberale waarden, geef onvrede geen voedingsbodem en weet u gesteund in de missie om dit land sterker en gezonder te maken.

Jeroen van Dijken is Statenlid, Armanda Govers is milieujurist