De VVD moet het Stikstofprobleem oplossen
Door Maarten Bakker
Laat ik maar met de conclusie beginnen dacht ik. Voor mij is dit zo klaar als een klontje, want te veel stikstof maakt de natuur kapot. Ik loop voor mijn werk als boswachter bij Natuurmonumenten dagelijks op de Veluwe en ik zie het gebeuren. Verschillende dier- en plantensoorten nemen onder m’n ogen af. Ik zie bijvoorbeeld de heide langzaamaan verdwijnen en een kleine twintig jaar geleden waren zwermen vlinders in de zomer heel normaal. Nu ze je nog af en toe een vlinder. Nog tekenender vind ik de koolmezen: omdat stikstof de bodemsamenstelling verandert, hebben zij een calciumtekort in hun voedsel. In het broedseizoen leidt dit tot te dunne eierschalen, waardoor de baby-koolmeesjes niet goed kunnen volgroeien. Erger nog, de koolmeesjes die het wél lukt om volgroeid uit hun ei te kruipen, breken nog voor het uitvliegen uit het nest al hun pootjes door het calciumtekort. Verschrikkelijk toch?
Op de Veluwe hebben we nu zo’n 70% minder dieren dan 30 jaar geleden. Ik schrik daar echt van. Volgens mij hebben we de natuur kei- en keihard nodig. Domweg om van te genieten, maar ook om te overleven. De natuur beschermen is ons welbegrepen eigenbelang. Het past ook bij de VVD om de natuur te beschermen. Vanuit onze kernwaarden verantwoordelijkheid en vrijheid.
Verantwoordelijkheid
We hebben de natuur nodig. Denk om te beginnen even terug aan de biologielessen over de voedselketen vroeger op school. Er zijn schimmels en bacteriën die leven in de grond. Krioelende wormen en insecten eten die schimmels, bacteriën en plantaardig materiaal. Vlinders, insecten, muizen, vogels, vossen, wolven en mensen. Het is eten en gegeten worden. En stikstof onderbreekt die keten. Op den duur is dat funest.
Stikstof verandert de samenstelling van de grond. Dat heeft meer gevolgen dan alleen voor de koolmeesjes waar ik het net over had. Sommige plantensoorten, zoals de braam en de brandnetel, doen het juist heel goed. Dat is op zichzelf niet zo’n probleem zou je denken. Het probleem zit hem er in dat deze soorten vervolgens andere soorten wegdrukken. Denk aan het hondsviooltje en valkruid, soorten die oorspronkelijk in Nederland voorkomen en juist ‘gespecialiseerd’ zijn in een armere bodemsamenstelling. Deze verdwijnen. De insecten, vlinders en plantenetende zoogdieren die weer specifiek afhankelijk zijn van deze planten, verdwijnen vervolgens ook. En dit gaat maar door en door. Het is onomstotelijk vastgesteld dat stikstofuitstoot er voor zorgt dat dieren en planten uitsterven. En uitsterven is onomkeerbaar. Op de lange termijn is dit uitsterven een bedreiging voor het voortbestaan van de mens. Wij zijn immers óók afhankelijk van verschillende soorten, bijvoorbeeld voor waterzuivering en de bestuiving van ons voedsel. Ik geef direct toe: dit gaat niet morgen gebeuren, maar het gebeurt wel. En dat moeten we erkennen. Denk bijvoorbeeld aan die 70% afname in 30 jaar.
Ik zal jullie het “stratenblokkerendeWEGAANALLEMAALDOOD-roeptoeteren” zoals de klimaatbeweging dat doet besparen. Het is wat hysterisch en niet onze (in ieder geval niet mijn) stijl. Maar simpel wegkijken is niet liberaal en niet des VVDees. Wij nemen onze verantwoordelijkheid. Een onomstotelijk vaststaand probleem, dat lossen wij op. Omdat we de natuur intrinsiek waardevol vinden, gewoon voor onszelf omdat we van de natuur genieten, omdat we vinden dat iedereen na ons komt net zo veel gebruiks- en genotsrecht heeft op en van de aarde als dat wij dat zelf hebben, maar zeker ook omdat we van de natuur afhankelijk zijn voor onze watervoorziening en ons voedsel.
Vrijheid
Voor “natuurmensen” zoals ikzelf is het verantwoordelijkheidsargument al reden genoeg om het stikstofprobleem op te lossen. Maar de niet-natuurmensen kunnen zich waarschijnlijk weinig voorstelling maken bij wat het betekent wanneer de korhoen, de levendbarende hagedis of de kleine heivlinder wel of niet van de partij is in de buitenruimte. Dit neemt echter niet weg dat wij als VVD’ers nog steeds het stikstofprobleem onweerlegbaar moeten willen oplossen. We hebben die buitenruimte namelijk kei en kei hard nodig, voor onze ontspanning en rust. Om van te genieten.
Nog een keertje terug naar die school van net, dit keer de maatschappijleerles. Vrijheid houdt in dat we een samenleving organiseren waarin ieder individu het maximale uit zichzelf kan halen en zijn of haar eigen levensgeluk kan najagen, ongeacht hoe dat geluk gedefinieerd wordt. Om dat voor elkaar te krijgen is welvaart nodig en we zien het als een overheidstaak om de juiste randvoorwaarden voor die welvaart te scheppen. We faciliteren onderwijs, zorgen voor een sociaal vangnet en we proberen voldoende woon- en werkgelegenheid te realiseren.
De natuur is hier een cruciaal onderdeel van. Zonder natuur geen ontspannende wandeling in het bos, geen lekkere wielerkoers door een landschap met bloemrijke akkers en weiden, geen yogaretraite op de hei en geen bootjevaren tussen de fluitende vogels en tjirpende krekels. Denk je dat het zo’n vaart niet zal lopen met de achteruitgang van die natuur, dan heb je het mis. Het loopt wel zo’n vaart, denk nog maar eens aan die 70% achteruitgang van dieren op de Veluwe. Bloemen, insecten, vogels en dieren verdwijnen in snel tempo en dat is vooralsnog een oneindige neerwaartse spiraal. Als we op deze voet verder gaan bestaat de Nederlandse ‘natuur’ over een jaar of twintig uit een grote lange monotone grasmat met alleen bramen en brandnetels. Zie je het voor je? Een ontspannen wandeling tussen de doornige bramenstruiken en een jeukende yogaretraite met brandnetelblaren?
Voor welvaart en voor een leefomgeving waarin je het maximale uit jezelf kan halen is gevarieerde natuur onontbeerlijk. Om de vrijheid van onze samenleving te borgen moeten de VVD dus zorgen voor behoud van ruime en gevarieerde natuur. En dat kan alleen als we het stikstofprobleem oplossen, zo niet doorbreken we de oneindig neerwaarts spiraal niet.
De conclusie dus onvermijdelijk: de VVD moet het stikstofprobleem oplossen. Dát is het maatschappelijk belang. Er zijn wat hobbels te nemen. Denk aan de boerenbedrijven, die te goeder trouw over lange tijd zijn opgebouwd, maar niet in de huidige vorm kunnen voortbestaan. Dat is pijnlijk en moeilijk, maar dat mag geen afbreuk doen aan de beoogde vrije samenleving, waarin we ontplooiing en levensgeluk als uitgangspunt nemen. Extreme stikstofbronnen in de buurt van de natuurgebieden moeten worden geëlimineerd en er moet met spoed gewerkt worden aan het structurele herstel van natuurlijke systemen zelf, zodat de natuur zichzelf in stand kan houden. Laten we als VVD beginnen met in ieder geval het doel om het stikstofprobleem op te lossen onverkort op te nemen in een volgend regeerakkoord. Dat is onze verantwoordelijkheid en een belangrijke waarborg voor onze vrijheid.
Ik heb jullie de feiten en cijfers bespaard, als je daar interesse in hebt vind je een en ander via:
https://www.aanpakstikstof.nl/achtergrond
https://www.aanpakstikstof.nl/achtergrond/vragen-en-antwoorden/over-stikstof
